Recept Brioche uit Frankrijk

Er bestaat nog een verhaal rond Marie-Antoinette en de brioche. In het boek ‘Les Confessions’ een autobiografie uit 1782 van Jean-Jacques Rousseau, een Zwitserse filosoof, staat geschreven dat een ‘grote prinses’ aan wie doorgegeven werd dat het volk geen brood meer had om te eten, een zeer arrogant antwoord klaar had : ‘Dan eten ze toch een brioche’.. Dat er voor een brioche naast meel ook nog boter eieren en suiker nodig is en deze brioche dus nog veel duurder uitkomt dan een gewoon brood, werd door deze prinses even vergeten. Door deze uitspraak werd maar weer eens pijnlijk duidelijk hoe ver het hof van het volk afstond. Het blijkt veel later echter dat met de ‘grote prinses’ niet Marie-Antoinette werd bedoeld zoals aangenomen, maar één van de dochters van Louis XV. Toch wordt haar naam, ook vandaag de dag nog, vaak verbonden aan deze uitspraak.

 In de Vendée zijn vele recepten voor een brioche beschikbaar, want reeds in de Middeleeuwen maakte elke familie zijn eigen versie voor Pasen. Wanneer in de XIX e eeuw de eerste bakkers zich in de Vendée installeerden, werd er van al deze traditionele recepten één professioneel basisrecept gemaakt en werd het een heel luchtig en zacht brood. Zoals ik al eerder zei, wordt dit oude recept voor brioche nu nog steeds gebruikt als basis voor verschillende taarten.

Hier in de Provence is niet alleen de Tropézienne één van de lievelingstaarten van velen, de Gateau des Rois is ook elk jaar weer een belangrijke traditie. Een Tropézienne is eigenlijk niets anders dan een door midden gesneden brioche met een dikke laag crème patissière ertussen en in de Gateau des Rois zitten gekonfijte vruchten in het beslag verwerkt en worden deze er, met suikerwater, ook bovenop gelegd. In de ‘gewone’ brioche wordt hier in de Provence vaak ‘Fleur d’oranger’ toegevoegd, oftewel oranjebloesemwater.

Je kunt de brioche of gewoon met de hand maken of in een broodbakmachine. Ik doe het alle twee : zelf maken wanneer ik er de tijd voor heb, in de broodbakmachine wanneer ik geen zin in heb en ‘s ochtends met een heerlijke geur in de keuken wakker wil worden ! De broodbakmachine kan ik namelijk voorprogrammeren. Wanneer ik deze dus om 4 uur ‘s nachts laat beginnen, is bij het opstaan het brood bijna klaar met bakken ! Alsof je zo thuis een bakkerij binnenloopt !

 Ik moet zeggen dat ik brood zelf maken iets heel gezelligs vind hebben. Het kneden is een belangrijk proces, want dit zorgt ervoor dat het deeg goed rijst, en op één of andere manier is dat altijd een hele rustgevende etappe. Wanner je hem met de hand maakt kun je er ook een eigen vorm aan geven. Ik ben geen goede vlechter, maar door het draaien van verschillende bollen en door deze dicht tegen elkaar te laten rijzen, heb je eigenlijk altijd een mooi resultaat !

Wat hebben we nodig voor het recept van de Franse brioche oftewel Frans zoet brood:

300 gram bloem

125 ml melk

50 gram suiker

2 eieren (1 voor in het beslag, de ander voor het bestrijken van het brood)

75 gram zachte boter

10 gram droge bakkersgist (of 15 gram verse gist)

1 theelepel zout

Wanneer je met droge bakkersgist werkt, doe deze dan in een klein beetje lauwwarm water en meng deze goed door.

Doe alle ingrediënten 1 voor 1 in een kom van een keukenmachine wanneer je met de deeghaak gaat werken, of in een kom waar je met je handen gaat kneden. Je begint met de bloem en de melk maar je kunt al snel alle ingrediënten erbij doen. Kneed goed door en vergeet niet om het opgeloste gist erbij te doen. Blijf een minuut of 10 kneden en vorm een bol. Dek deze bol af en zet hem 1,5 uur in een droge, warme ruimte zodat het deeg kan rijzen. 

TIP: ik zet altijd aan het begin van het kneden de oven aan op een graad of 30. Wanner ik het deeg laat rijzen, zet ik de oven uit en zet de kom met het deeg voor de brioche anderhalf uur in deze lauwwarme oven. 

Na anderhalf uur pak je de kom uit de oven. Als het goed is, is het deeg flink in volume toegenomen. We gaan nu het 'gas eruit halen' en dit doen we door met de vuist midden in het deeg te duwen. Kneed het deeg nu weer flink door. hoe langer je kneedt, hoe luchtiger het deeg wordt. 

Maak nu bollen van dit deeg. Wanneer dit niet zo makkelijk gaat, kun je het deeg altijd even in de koelkast zetten. Dit stopt de werking van het gist en zorgt ervoor dat het deeg wat makkelijker te bewerken valt. Ik heb persoonlijk zes bollen gemaakt, omdat mijn ovenschaal ovaal is. Vaak worden er acht bollen gemaakt, wanneer je met een 'cakevorm' werkt.

De bollen leg je nu dicht tegen elkaar in een ingevette cakevorm/ovenschaal. We laten het deeg opnieuw een half uur tot een uur rijzen. 

Wanneer het deeg goed opgekomen is, smeer je het brood in met een opgelopt ei, zodat het straks een mooie goudbruine kleur krijgt. 

De brioche kan nu een minuut of dertig de voorverwarmde oven in. Ongeveer 180 graden is genoeg. De Franse brioche is klaar wanneer het mes er praktisch schoon en vochtig uitkomt. 

Je kunt de brioche lauw of koud eten, heerlijk met wat boter en jam!

Mocht je brioche na een paar dagen een beetje ‘oud’ aanvoelen : je kunt er heerlijke wentelteefjes van maken ! Dit heet ‘pain perdu’ in het Frans oftewel ‘verloren brood’: het brood wat je anders in de prullenbak zou gooien. Het recept is prima met kinderen te maken. 

In de webshop vind je verschillende broodbakmachines voor verschillende prijzen. Je kunt hiermee niet alleen dit brioche-brood maken, maar ook wit brood, tarwebrood, cake en pizzadeeg.