Verveine thee, dé Franse Kruidenthee

Zoals jullie ondertussen wel weten is de kwaliteit van eten en drinken hier in Frankrijk heel belangrijk en veel van de produkten komen direkt uit de vrije natuur of uit de tuin. Dit geldt zeker voor de ‘tisane’, ook wel ‘infusion’ genoemd, dit is namenlijk kruidenthee ! In elke bar of restaurant kun je dit al jaren bestellen, het is dus geen ‘trendy mode-gril’.

Mijn eerste ‘Verveine thee’, de bekendste kruidenthee hier in Frankrijk, heb ik op mijn 17e in Crécy-la-Chapelle vlakbij Parijs gedronken toen ik daar met mijn lieve vriendin Liesbeth op vakantie was. Ik had echter geen flauw idee wat het was, we hadden deze thee niet zelf gekocht, er zaten zakjes zonder label in een pot. Eénmaal terug in Nederland heb ik stad en land afgezocht om deze ‘gele thee’ terug te vinden en uiteindelijk, in een gespecialiseerde theewinkel in Groningen wist de verkoper me de Franse en Nederlandse naam te geven : de Franse Verveine bleek in het Nederlands Ijzerkruid te heten. Ik heb dus een doosje gekocht en kon elke avond weer genieten van deze fijne kruidenthee met hele zachte smaak.

Toen ik éénmaal in Frankrijk kwam wonen, vroeg Mamie Elise na het eten of ik een Verveine thee wilde (ik drink namenlijk geen koffie !). Ik helemaal blij, maar tot mijn verbazing liep ze toen met een schaartje naar het terras en begon daar blaadjes van een plant af te knippen. Dit bleek dus een Verveine plant te zijn, die ik ondertussen in de Verveine/Citroen-variant ook in mijn tuin heb staan. Mamie knipte ongeveer 6 blaadjes van de plant, waste ze en deed ze in een pannetje met koud water. Ze heeft me uitgelegd dat Verveine bekend staat om zijn kalmerende werking en ook dat het heel goed is voor de spijsvertering. Heel langzaam bracht ze het water aan de kook en zodra het water begon te koken haalde ze de pan van het gas en liet ze het zo een aantal minuten staan. Daarna deed ze er een lepel honing bij en schonk ze, door een klein zeefje, haar oude, versleten mokken vol. Mmmmm !

Overigens gebruikte ze de blaadjes van de Verveine ook om een hele sterke alcohol van te maken voor na het eten, een ‘digestif’. In haar tijd gebruikten ze hier alcohol voor met een alcoholpercentage van 90% ( !), een heleboel suiker en een handvol met Verveine-blaadjes. Dit hoge percentage alcohol is echter nauwelijks meer te krijgen, dus wordt tegenwoordig vaak de 40% gebruikt.

Tegen eind oktober knipten we de takken van de Verveine-plant af en hingen we deze ondersteboven in de garage om de blaadjes te laten drogen. Deze gedroogde blaadjes deed Mamie dan altijd in wekpotten en hier trokken we ‘s winters de tisane van. Het drinken van de Verveine bij Mamie Elise is door de jaren heen echt een ritueel geworden voor ons, onvergetelijke momenten.

(Ik vond op internet trouwens een enthousiaste column van Herman den Blijker over Verveine, die wil ik jullie niet onthouden Herman de Blijker Verveine )

Nog een voorbeeld van hoe belangrijk de kruidenthee hier is. Begin deze week stond ik op de markt te praten met de groente-en fruitverkoper en daar kwam (de 90-jarige !) monsieur Gontier bij staan die zijn boodschappen aan het doen was. Monsieur Gontier is een bekende persoonlijkheid hier in het dorp die altijd in is voor een praatje.

Philippe, de verkoper, wilde de verkochte appels in de roltas van monsieur Gontier doen, maar werd vriendelijk verzocht wel eerst de gekochte salie-plant eruit te halen. Hij begon te vertellen dat hij na elke maaltijd een infusion maakte van deze salie (Sauge in het Frans) wat prima werk doet voor de lever, de maag en de spijsvertering. Op zijn leeftijd hard nodig volgens hem. Ik kende deze tisane niet, maar monsieur Gontier zweert erbij, dus ik zal hem binnenkort eens proberen.

Hij vertelde me ook dat een kruidenthee gemaakt met tijm erg goed is voor de luchtwegen, zijn moeder maakte deze al voor hem toen hij nog klein was en brochitus had, wat vaak het geval was. Zij had hetzelfde ritueel als Mamie Elise, dus de takjes tijm gingen met wat water in een pannetje en deze werd dan langzaam opgewarmd. Ook zijn moeder deed er aan het eind een lepel honing door, gemaakt door een imker in de buurt. Toen zijn zoon later ook problemen bleek te hebben met de luchtwegen werd dit ritueel regelmatig door zijn vrouw herhaald, zij voegde er echter ook nog wat citroen aan toe, zo had zij het van haar familie geleerd.

Ik ben eens even rond gaan vragen, want elk kruid heeft zijn eigen werking. Ik heb zelf tijm, roosmarijn, verveine-citroen en munt in de tuin staan en maak hier dagelijks een ‘infusion’ van voor de kinderen of mijzelf.

Hieronder een lijstje met alle eigenschappen van de kruiden, probeer het zeker eens uit en onthoud de naam Verveine, nog steeds de lekkerste als je het mij vraagt en moeilijk te krijgen in Nederland. De planten kun je vanaf maart in de tuincentra te verkrijgen hier. Misschien een leuk idee om mee te nemen naar Nederland voor je eigen tuin?

Nog één leuk feitje : een tisane wordt hier in de volksmond ook wel een ‘pisse-mémé’ genoemd…in niet zulke nette bewoordingen een ‘plassend omaatje’, je moet er namenlijk wel erg vaak van naar de WC..

De bekendste kruidenthee en de werking ervan :

Kamille (camille) – koorts, misselijkheid en eventueel ook voor de spijsvertering en een opgeblazen gevoel
Munt (menthe) – stimulerend en verfrissend, ook goed tegen buikgriep
Lavendel (lavende) – nervositeit en angst, ook goed tegen keel-infecties
Tijm (thym) – angina, griep en geïnfecteerde luchtwegen
Roosmarijn (romarin) – spijsvertering, bloedsomloop
Ijzerkruid (verveine) – kalmerend (goed voor moeilijke slapers !)
Salie (sauge) – problemen met de lever en de maag
Lindebloesem (tilleul) – kalmerend
Brandnetel (ortie) – bloedarmoede en reumatische aandoeningen

Facebook